Acının sindirim sistemine faydaları
Acı sever misiniz? Birçok kişinin acıyla arası yoktur, bazı insanlar içinse bir yemekte acı yoksa yemeğin de lezzeti yoktur. Lezzet bir yana acının çok özel bir faydası var. Acı maddeler sindirimimiz için bir nimettir. Bu yüzden acıyı beslenme listemize daha fazla eklemeli ve hayatımızın bir parçası haline getirmeliyiz. Acıyı neden daha sık tüketmemiz gerektiğini ve hangi besinlerde bulunduğunu ise bu blog yazımızda okuyabilirsiniz. İşte acının sinir sistemine faydaları…
Acı maddeler nelerdir?
Acı maddeler, bitkilerdeki tüm acı tada sahip maddeleri özetler. Doğada acı maddeler çoğunlukla ikincil bitki maddeleri şeklinde bulunur. Örneğin bitkileri yırtıcılardan koruma görevi vardır. Biz insanlar da acı tadı oldukça tatsız buluyoruz çünkü bir zamanlar zehirli bitkiler, bir nevi uyarı işareti olarak görülüyordu. Üstelik bu uyarı sistemi çocuklarda daha da hassastır çünkü detoksifikasyon sistemleri henüz yetişkinlerinki kadar gelişmemiştir. Bu nedenle, acı tadı olan bitkileri yutmak yerine refleks olarak tükürürler.
Acı maddeler sağlıklı mı?
Acı maddeler her zaman beslenmenin önemli bir parçası olmuştur. Çünkü acı maddeler çok sağlıklıdır ve dengeli bir beslenme için vazgeçilmezdir. Acı maddeler öncelikle sindirimimizi destekler. Çiğneme sırasında bile acı tat, tükürük üretimini uyarır. Bu da yemeğimizin sindirimini kolaylaştırır. Aynı zamanda tat mideyi, karaciğeri ve safrayı sindirim salgıları üretmesi için uyarır ve onları başlamak üzere olan yemeğe hazırlar.
Acı maddeler sindirim sularımızı düzenleyebildiğinden, mide ekşimesi ve aşırı asitliğe karşı doğal bir koruma görevi görür. Ayrıca iştahı ve tokluğu da düzenlerler hatta “aşırı yemeye” karşı koruma sağlarlar. Ayrıca tatlı yeme isteğini azalttığı söyleniyor. Bir deneyin ve şiddetli bir tatlı isteğiniz varsa bir parça bitter çikolata (yüzde 90 kakao içeriğinden) yiyin!
Acı maddeler ayrıca bağırsak hareketlerini de uyarır. Metabolik atıkların hızla uzaklaştırılması için ideal koşullar sunar. Sağlıklı bir bağırsak florası da bağışıklık sistemimizi destekler. Eğer irritabl bağırsak sendromundan mustaripseniz, geleneksel Çin tıbbı daha fazla acı madde yemenizi önerir.
Bugün neden acı maddelerden yoksun kalıyoruz?
Acı, doğası gereği tam olarak en sevdiğimiz lezzet değildir. Aksine birçok zehirli bitki acı tadıyla onları yemememiz konusunda bizi uyarır. Tatlı tadı ise hızlı enerji vaat eder ve vücuda zarar vermez. Yetiştiriciler ve çiftçiler bu durumdan yararlanır. Meyve, sebze ve salataları söz konusu olduğunda “yaygın” bir tada özellikle önem verirler ve acı maddeler genellikle tercih edilmez. Bir zamanlar karakteristik olarak acı olan çeşitler bile, çeşide bağlı olarak şimdi oldukça tatlı bir tada sahiptir: örneğin hindiba, elma, roka ve greyfurt. Ama yine de vücudunuza acı maddeler sağlayan bazı yiyecekler var.
Sebzeler
Brokoli, Brüksel lahanası, karalahana, kereviz, soğan ve enginar gibi sebzeler de acı maddeler sağlar. Lahana ve Brüksel lahanası, üreme sırasında genel olarak daha az değiştirildiği için acı madde içeriği ile ilk sırada yer almaktadır. Brokoli söz konusu olduğunda, çeşitliliğe bağlıdır. Mevsimlik ve bölgesel olarak yetiştirilen bir brokoli, sera üretimine göre daha fazla acı madde içerir.
Otlar
Otlar söz konusu olduğunda beslenmemizin içinde çok fazla yer almasa da daha fazla bitki yemekten çekinmeyin. Özellikle adaçayı, yabani kekik, kekik, biberiye acı maddeler içerir. Gerek çay olarak gerek yemeklerde ve salatalarda bu otlar rahatlıkla tüketilebilir.
Zeytin yağı
Üretim sırasında ısıtılmayan, renklendirici ve tatlandırıcıların filtre edilmediği iyi sızma zeytinyağı, acı maddeler sağlar. Bu yağlar rafine zeytinyağının aksine ekşi bir aromaya sahiptir. Yoğun sarımsı ve yeşilimsi bir rengi vardır.
Karahindiba
Karahindiba, acı maddelerin tedarik sorununa özellikle basit bir çözüm sağlar. Hemen hemen her çayırda, her bahçede ve hatta duvarlardaki yarıklarda bile yetişir. Karahindibanın tüm kısımları acı maddeler içerir; çiçekler, yapraklar ve kökler yenilebilir. Bitki ne kadar eskiyse içerdiği acı maddeler (özellikle taraksin) o kadar fazladır. Karahindiba, salatalarda, çorbalarda veya yeşil smoothielerde bir bileşen olarak özellikle iyidir.
Civanperçemi
Oldukça beyaz çiçekleri olan bitkinin karaciğeri desteklediği ve mide-bağırsak şikayetlerini de etkilediği söylenir. Civanperçemi de bu bitkilerden biridir. Kolayca çay olarak demlenebilir. Bunun için bitkiden (taze veya kurutulmuş) bir çay kaşığı alın ve üzerine kaynar su dökün. Beş ila on dakika sonra acı çayı içebilirsiniz.
Pelin Otu
Pelin, en iyi bilinen acı şifalı bitkilerden biridir ve civanperçemi ve karahindiba gibi papatya ailesine aittir. Pelin ağacından yapılan bir çay aslında hassas damaklar için değildir. Yine de denemek isterseniz yavaş yavaş yaklaşıp demleme süresini artırabilirsiniz. Bu bitkinin yemeklerden önce iştahı uyardığı ve tüm sindirimi sağladığı da öylenir.
Zencefil
Zencefil sadece son derece aromatik bir lezzet değil, aynı zamanda sindirim için çok özel bir bitkidir. Bunun nedeni ise zencefilin keskin olan sayısız acı maddesidir. Bundan yararlanmak için çeşitli yemeklere bir dilim zencefil ekleyin ve pişmeye bırakın. Zencefilden çay demlediğinizde kökün konsantre gücünü alırsınız. Bunun için 200 ml suya 3-5 dilim zencefili damak zevkinize göre ekleyip en az 10 dakika sıcak suda bekletin.
Şimdiden sağlıklı günler…
