Yeni Alışkanlıklar Kazanmanın Sihirli Yolculuğu
Yepyeni bir başlangıç yapmak ve çok uzun zamandır istediğiniz bir alışkanlığı kazanarak hayatınıza dahil etmek! Ne yazık ki, her zaman kolay olmuyor. Ne kadar çok istesek de bir davranışın rutine dönüşmesi zaman alabiliyor. Tam bu noktada doğru yöntemleri uygulamaksa hem süreci kısaltıyor hem de alışkanları hayatımıza dahil ediyor. Önemli olan bu zorlukların farkına varmak ve küçükten başlamak, gerçekçi hedefler belirlemek ve destekleyici bir ortam oluşturmak gibi stratejilerle bunları ele almak, yeni alışkanlıkları başarıyla oluşturma olasılığını artırabilir. Alışkanlık oluşumuna sabırla, öz şefkatle ve bireysel ihtiyaç ve deneyimlere dayalı stratejileri uyarlama isteğiyle yaklaşmak önemlidir.
Yeni alışkanlıklar kazanmak neden zor?
Yeni alışkanlıklar oluşturmak, çeşitli psikolojik ve fizyolojik faktörlerden dolayı zorlayıcı olabilir. Yeni alışkanlıklar edinmenin genellikle zor olmasının bazı nedenleri şunlardır:
- Nöroplastisite ve Mevcut Sinir Yolları: Beyin, yerleşik sinir yollarını takip edecek şekilde programlanmıştır, bu da mevcut alışkanlıkların tekrarlanmasını kolaylaştırır. Yeni bir davranışın tanıtılması, yeni sinir bağlantılarının yaratılmasını gerektirir ve bu süreç zaman ve tekrar gerektirir.
- Aşinalıkla Gelen Rahatlık: İnsanlar genellikle tanıdık rutinler ve davranışlar konusunda daha rahattırlar. Yeni bir şeyin tanıtılması statükoyu bozar ve başlangıçta rahatsız edici veya alışılmadık gelebilir.
- Anlık Tatmin Eksikliği: Pek çok alışkanlık, özellikle de sağlık ve esenlikle ilgili olanlar, çoğu zaman hemen ödüllendirilmeyen tutarlı bir çaba gerektirir. Hazzın gecikmesi, alışkanlık oluşumunun ilk aşamalarında motive kalmayı zorlaştırabilir.
- Bilişsel Yük: Yeni bir alışkanlığa giriş, zihinsel çaba ve bilinçli karar vermeyi gerektirir. Stres veya diğer faktörler nedeniyle bilişsel yükümüz yüksek olduğunda, yeni davranışları benimsemek ve sürdürmek daha zorlayıcı olabilir.
- Tutarlılık eksikliği: Alışkanlıklar tekrar ve tutarlılıkla pekiştirilir. Bir davranış düzenli olarak yapılmazsa beyin onu bir alışkanlık olarak kaydetmeyebilir ve bu da yerleşmesini zorlaştırabilir.
- Ataletin Üstesinden Gelmek: Mevcut alışkanlıkların ataletini kırmak ve yeni bir davranış başlatmak bilinçli bir çaba gerektirir. Yeni bir alışkanlığa başlamanın ilk adımı en zorlu yönlerden biri olabilir.
- Çevresel Etki: Çevremiz ve günlük ortamlarımız alışkanlık oluşumunu destekleyebilir veya engelleyebilir. Eğer çevre yeni davranışı teşvik etmiyorsa alışkanlığı oluşturmak ve sürdürmek daha zor olabilir.
- Motivasyon Eksikliği: Güçlü bir içsel veya dışsal motivasyon olmadan yeni bir alışkanlığa bağlı kalmak zor olabilir. “Nedenini” anlamak; alışkanlığın arkasında yatan şey uzun vadeli başarı için çok önemlidir.
- Başarısızlık Korkusu: Başarısızlık korkusu veya hataların kabul edilemez olduğu algısı, yeni şeyler deneme isteğini engelleyebilir. Başarısızlıkları, alışkanlığı tamamen bırakmanın nedenleri olarak görmek yerine, öğrenme fırsatları olarak görmek önemlidir.
- Sosyal Etkiler: Sosyal normlar ve akran baskısı alışkanlıklarımızı etkileyebilir. Çevremizdeki insanlar yapmaya çalıştığımız değişiklikleri desteklemiyorsa yeni davranışlara bağlı kalmak daha zor olabilir.
- Sabır eksikliği: Alışkanlıkların oluşturulması zaman alır ve ilerleme her zaman hemen görülemeyebilir. Sabırsızlık ve hızlı sonuç alma arzusu, hayal kırıklığına ve bağlılık eksikliğine yol açabilir.
Peki, yeni alışkanlıklar nasıl kazanılır?
Yeni alışkanlıklar geliştirmek; tutarlılık, sabır ve kişisel farkındalığı içeren aşamalı bir süreç olabilir. Etkili bir şekilde yeni alışkanlıklar kazanmanıza yardımcı olacak bazı stratejiler şunlardır:
- Küçük başlayın: Yönetilebilir ve gerçekçi hedeflerle başlayın. Daha büyük bir hedefi daha küçük, ulaşılabilir adımlara bölmek, süreci daha az zorlayıcı hale getirir.
- Her seferinde bir alışkanlığa odaklanın: Bir sonrakine geçmeden önce çabalarınızı bir alışkanlık geliştirmeye yoğunlaştırın. Bu, tüm dikkatinizi oluşturmaya çalıştığınız belirli davranışa vermenizi sağlar.
- Mevcut alışkanlıklara bağlılık: Yeni alışkanlığınızı mevcut alışkanlığınızla ilişkilendirin. Bu bir hatırlatma görevi görebilir ve yeni davranışı rutininize entegre etmenizi kolaylaştırabilir. Örneğin diş ipi kullanmaya başlamak istiyorsanız bunu dişlerinizi fırçaladıktan hemen sonra yapın.
- Açık ve özel hedefler belirleyin: Alışkanlığınızı net bir şekilde tanımlayın. Hedeflerinizi spesifik, ölçülebilir, ulaşılabilir, alakalı ve zamana bağlı olacak şekilde yapın. Bu, başarı için net bir yol haritası oluşturmaya yardımcı olur.
- Bir rutin oluşturun: Yeni alışkanlığınız için belirli bir zaman ve yer belirleyin. Tutarlılık, alışkanlıklar oluşturmanın anahtarıdır ve bir rutine sahip olmak, davranışı hatırlamanızı ve günlük yaşamınıza entegre etmenizi kolaylaştırır.
- Hatırlatıcıları kullanın: Telefonunuza hatırlatıcılar ayarlayın veya yeni alışkanlığınızı gerçekleştirmenizi sağlayacak notlar yazın. Bu özellikle alışkanlık oluşumunun erken aşamalarında yararlı olabilir.
- Başarı üzerine inşa edin: Yol boyunca küçük zaferleri kutlayın. İlerlemenizi takdir edin ve bunu alışkanlığı geliştirmeye devam etmek için motivasyon olarak kullanın.
- Tetikleyicilerinizi anlayın: Eski alışkanlıklarınızı tetikleyen durumları veya ipuçlarını belirleyin ve yeni davranışı desteklemek için ortamınızı veya rutininizi değiştirmenin yollarını bulun.
- Sabırlı ve kalıcı olun: Alışkanlıkların gelişmesi zaman alır. Zorluklarla ve aksiliklerle karşılaşmak normaldir. Kendinize karşı sabırlı olun ve eğer hata yaparsanız, yeniden odaklanın ve hedefinize doğru çalışmaya devam edin.
- Başarıyı görselleştirin: Yeni alışkanlığı hayatınıza başarılı bir şekilde dahil ettiğinizi hayal edin. Görselleştirme, olumlu davranışları güçlendirmenize ve doğru yolda kalmanız için sizi motive etmenize yardımcı olabilir.
- Hesap verebilirlik: Hedeflerinizi destek ve teşvik sunabilecek bir arkadaşınız veya aile üyenizle paylaşın. Sizi sorumlu tutacak birinin olması önemli bir fark yaratabilir.
- İlerlemenizi takip edin: İlerlemenizi izlemek için bir günlük tutun veya alışkanlık izleme uygulamalarını kullanın. Başarılarınızı zaman içinde görmek motivasyonunuzu artırabilir ve alışkanlık oluşturma sürecini güçlendirebilir.
Alışkanlık oluşturmanın aşamalı bir süreç olduğunu ve tutarlılığın çok önemli olduğunu unutmayın. Sizin için en iyi olana göre yaklaşımınızda ayarlamalar yapmanızda bir sakınca yoktur. Ayrıca kendinize karşı nazik olun ve alışkanlıkları geliştirmenin bir varış noktası değil, bir yolculuk olduğunu anlayın.
