- 1 Ayurveda ile yaşam kalitenizi artırın
- 1.1 Üç dosha: Vata, Pitta, Kapha
- 1.2 Tüm enerjilerin dengede olması gerekir
- 1.3 Beslenme en güçlü ilaçtır
- 1.4 Ayurvedik beslenmenin temel kuralları
- 1.5 Günlük yaşamda Ayurvedik rutinler ve ritüeller
- 1.6 Dosha saatine göre daha iyi yaşamak “Dinacharya”
- 1.7 Sabah 7-9: Hafif Kapha kahvaltısı
- 1.8 10:00’dan itibaren verimli Pitta aşaması
- 1.9 12:00-13:00: İkram zamanı
- 1.10 14:00-16:00: İkinci Vata aşaması
- 1.11 18:00-22:00: Yavaşlayın ve kapatın
- 1.12 22:00: Uyuma zamanı
Ayurveda ile yaşam kalitenizi artırın
Kendi içine dönüş, hayatın en zorlu yolculuğudur. Üstelik bu yolculuk sadece ruhani anlamda değil fiziksel olan bedenin somut adımlarla desteklenmesiyle mümkündür. Bu noktada yaşam kalitesini artırmak isteyen kişilerin en sık başvurduğu kadim öğretilerin başında Ayurveda gelir. Söz konusu Ayurveda olduğunda insanların aklında sadece sağlıklı yaşam stili gelse de bu öğreti bir çeşit yaşam bilimidir.
İç dengeyi koruyan ve refahı ve yaşam kalitesini artırmayı amaçlayan sağlığı geliştirici rutinlere dayanır. Kendi kendini iyileştirme güçlerini bütünsel olarak teşvik etmek için psikolojik, fiziksel ve ruhsal yönler dikkate alınır. Yağlı masajlar, detoksifikasyon ve temizleme programları bu anlayışın bir parçasıdır.
Üç dosha: Vata, Pitta, Kapha
Ayurvedik sistem; toprak, su, ateş, hava ve eter olmak üzere beş elemente dayanmaktadır. Bunlar işlevlerine ve özelliklerine göre, doshalar olarak da adlandırılan Vata, Pitta ve Kapha olmak üzere üç enerjiye ayrılır. İnsanlara bireysel yapılarını veren bu üç enerji; kişinin fiziksel ve zihinsel işlevlerini kontrol eder. Karakterini ve dış görünüşünü şekillendirir. Diğer şeylerin yanı sıra sindirim, metabolik süreçler, solunum, bağışıklık sistemi ve tat alma duyusundan sorumludur.
- Vata, “şeyleri hareket ettiren” anlamına gelir ve hava ile eter öğelerini birleştirir. Vücuttaki tüm hareketli ve dinamik süreçleri sembolize eder. Kalın bağırsakta yer alır, nefes almayı ve hareketi sürdürür. Çok fazla vata; uykusuzluk, kabızlık, kuru cilt, yorgunluk ve hatta depresyona yol açar.
- Pitta, “vücudun neyi yaktığını ve sindirdiğini” karakterize eder. Ateş ve suyun birleşiminden ortaya çıkar; ısınma ve tükenme anını temsil eder. Esas olarak ince bağırsakta bulunur ve metabolik süreçlerden sorumludur. Çok fazla pitta; mide ekşimesine, aşırı terlemeye, iltihaplanmaya, aşırı açlık ve susuzluğa, hormonal dengesizliklere ve saç dökülmesine neden olur.
- Kapha, “şeyleri bir arada tutan”dır. Su ve toprak elementlerinden oluşur. Odak noktası yapı, uyum ve istikrardır. Öncelikle midede yer alır ve olumlu duyguları düzenler. Çok fazla kapha; uyuşukluk, obezite, sık soğuk algınlığı, üşüme ve bitkinlik hissine yol açar.
Tüm enerjilerin dengede olması gerekir
Ayurvedik fikirlere göre, üç dosha farklı şekillerde de olsa her insanda meydana gelir. Bu kişisel kompozisyon doğuştan gelir ve yaşam boyunca değişmez. Sağlıklı bir zihin ve bedenden bahsedebilmek için tüm enerjilerin dengede olması gerekir. Eğer dosha dengede değilse stres, hareketsizlik veya dengesiz beslenme yoluyla hastalıklar ortaya çıkabilir. Bunu engellemenin en etkili yolu ise öncelikle beslenmeden geçer…
Beslenme en güçlü ilaçtır
Ayurveda’da gıda ilaç olarak kabul edilir, bu nedenle beslenme bilimi Ayurveda’da çok önemli bir rol oynar. Vücudumuza bir şeyi ne ve nasıl aldığımıza bağlı olarak Ayurveda’da sindirim ateşini temsil eden Agni’yi ve doshaların uyumunu teşvik eder veya bozarız. Bu nedenle Ayurveda’da önerilen diyet, bireysel dosha özelliklerine bağlı olarak anayasaya bağlıdır. Kişiye ve toleransına göre şekillendirilir. Bireyin fiziksel ve zihinsel ihtiyaçları dikkate alınır.
Ancak Ayurvedik beslenmenin prensipleri her zaman aynıdır. Ağırlıklı olarak sebze, meyve, otlar, tahıllar, baklagiller ve süt ürünleri ile tercih edilir. Et ve sosislerden büyük ölçüde kaçınılır. Büyük odak noktası, sindirimi kolay hafif öğünlerdir. Ayrıca herhangi bir fiziksel ihtiyacı (dışkılama, ağlama, şişkinlik vb.) bastırmamaya özen gösterir ve mutfağınızı bol baharatla karıştırır. Ayurvedik mutfağında kullanılan baharatlar arasında; zerdeçal, zencefil, kakule, kişniş, kimyon, karanfil, Hindistan cevizi, biber, safran ve tarçın bulunur.
Ayurvedik beslenmenin temel kuralları
- Güne mükemmel bir başlangıç yapmak için bir bardak ılık su oldukça idealdir.
- Öğünler arasında 2 ila 3 saat olmalıdır. Öğünler arasında 4-5 saat uzatmalardan kaçınılmalıdır.
- Ana yemek, öğlen 12 civarında olmalıdır.
- Kişi doyduğunu hissediyorsa yemeği daha fazla uzatmamalıdır.
- Hepsinden önemlisi asla aceleyle yemek yenmemelidir.
- Taze ve mevsimlik malzemeler fazla pişirilmelidir ve altı Ayurvedik lezzetin tümünü (tatlı, ekşi, tuzlu, acı, ekşi ve keskin) hesaba katmak en iyisidir.
- Buzlu içeceklerden kaçınılmalıdır.
Günlük yaşamda Ayurvedik rutinler ve ritüeller
Biz insanlar düzen ve güvenlik isteriz. Hayatımızın çoğu kontrolümüz dışındadır, bu durum strese yol açabilir. Günün her aşamasında bizi destekleyen rutinler, günü daha rahat ve hedef odaklı bir şekilde ele almamıza yardımcı olue. Ayurvedik yaşam tarzı da tam olarak bu konsepte dayanmaktadır. Pek çok ritüel ve düzen, yaşama destek ve güvenlik sağlar. Vücut, mümkün olan en iyi potansiyeli kullanma konusunda desteklenir ve bu durum yaşam kalitesini iyileştirir.
Ayurveda’da günlük yaşam, doğanın doğal döngülerine uyarlanmıştır. Ayurvedik gün, her dört saatte bir değişen ve böylece günde iki kez tekrarlanan üç zaman dilimi olan Vata, Kapha ve Pitta’ya dayanır. Bu üç temel enerji, fizyolojik ve psikolojik süreçlerimizi etkiler. Rutinlerini bunlara adapte edenler, uyum ve hafiflik içinde bir hayat yaşarlar.
Dosha saatine göre daha iyi yaşamak “Dinacharya”
Ayurveda’da erken kalkmak sağlıklı bir günlük rutinin anahtarıdır. Gün doğmadan hatta mümkünse sabah 6’dan önce güne başlamanızı tavsiye eder. Çünkü sabahın erken saatlerinde zihinsel uyanıklık, yaratıcılık ve hafiflik anlamına gelen Vata hakimdir. Bu saatte uyanan herkes, tüm bu niteliklerini de beraberinde güne götürür. Öte yandan sabah 6’dan sonra uyursanız ve Kapha saatinde kalkarsanız, kalkmanız çok daha zor olır ve sabah tazeliğini kaybedersiniz.
Güne başlamak için kısa, sessiz bir meditasyon günlük hayata sağlam ve taze düşüncelerle başlamak için idealdir. Kalktıktan sonra, iç ve dış temizlik ve daha fazla netlik için önemli temizlik ritüelleri gelir. Bu kapsamda metabolizmayı uyandırmak için büyük bir bardak ılık su içilmelidir. Dişler ve dil temizlenmeli, vücut susam yağı ile ovulmalı son olarak da ılık bir duşa girilmelidir. Ritüel ise meditasyon ile tamamlanmalıdır.
Sabah 7-9: Hafif Kapha kahvaltısı
Ayurveda’ya göre kahvaltı için en iyi zaman sabah 7 ile akşam 9 arasıdır. Mideyi yumuşatan sıcak bir kahvaltı en iyisidir çünkü Kapha’daki Agni sindirim ateşi çok güçlü değildir. Soğuk bir kahvaltının ise metabolizmayı yavaşlattığı söylenir.
10:00’dan itibaren verimli Pitta aşaması
Güne sakin bir başlangıç yaptıktan sonra, Pitta dönemi üretken olmak ve önemli kararlar almak için mükemmeldir. Organizasyonel konular ve planlama çalışmaları genellikle iyi gider. Bu zamanı öğle yemeğinden önce kullanabilirsiniz.
12:00-13:00: İkram zamanı
Güneşin en tepede olduğu zaman, öğle yemeği için ideal zamandır. Pitta aşamasında, sindirim ateşi en güçlü şekilde yanar, bu yüzden ana yemek artık yenebilir. Günün ikinci yarısında kendinizi güçlendirmek için bu öğün, bol protein ve bol miktarda sebzeden oluşmalıdır. Bezelye, fasulye ve nohut gibi protein içeren baklagiller özellikle tercih edilebilir.
14:00-16:00: İkinci Vata aşaması
İkinci Vata aşaması; yaratıcılık, hareket, toplantılar ve iletişim ile karakterize edilir. Bu zamanı başkalarıyla fikir alışverişinde bulunmak, yeni fikirler toplamak ve hoşunuza giden şeyleri yapmak için kullanabilirsiniz. Öğleden sonra tipik bir öğleden sonra düşüşü yaşıyorsanız, bir önceki gece çok fazla yemek yemiş veya kötü uyumuş olabilirsiniz. Bu durum Vata dengesizliğinin bir işaretidir ve sonuç olarak vücut halsizleşir, enerji seviyeleri düşer ve konsantrasyon seviyeleri düşer.
18:00-22:00: Yavaşlayın ve kapatın
Akşam saat 6’da güneş battığında, ikinci Kapha evresi başlar ve böylece dinlenme zamanı gelir. Akşam yemeği, uykuyu bozmamak için çok geç olmamak kaydıyla 17:30 ile 19:30 saatleri arasında yenilmelidir. Akşamları metabolizma yavaşladığından ve gece uykusu sırasında sindiriminizi aşırı yüklememeniz gerektiğinden kolay sindirilebilir yiyecekler uygundur. Çiğ sebze ve salataların yanı sıra tereyağı ve krema gibi süt ürünlerinden kaçınılmalıdır.
22:00: Uyuma zamanı
Ayurveda akşam 10’dan önce yatmayı önerir. Bu süre zarfında hızlı uykuya dalmayı destekleyen Kapha hakimdir. Öte yandan saat 22’den sonra yeni bir Pitta dönemi gelir, zihin aktifleşir, huzursuz olur ve düşünceler uykuya dalmayı zorlaştırır.
Yukarıda okuduğunuz bazı ritüeller biraz alışılmadık gelebilir ancak kesinlikle denemeye değerdir. Hangi rutinlerin sizin için iyi olduğunu test edin. Ayurveda ile yaşam zevkinizi ve esenliğinizi artırmanın yolunu bulun.